Het Behouden Huis

Titel: Het behouden huis

Auteur: Willem Frederik Hermans

Uitgeverij: Noordhoff Uitgevers BV, Groningen/Houten 2010

Genre: Oorlog en verzet

Samenvatting

Een Nederlandse man die als soldaat in het Russische leger werkt
staat voor een stad die zijn regiment moet aanvallen. Hij krijgt een
commando van zijn sergeant: "Boobytrap". De man verklaart dit
commando op een geheel andere manier en trekt de stad binnen. Daar
ziet hij een groot landhuis en hij besluit er naar binnen te gaan.
Eenmaal binnen gekomen lijkt het of er pas geleden nog iemand in het
huis geweest is. Hij trekt zich daar niets van aan en gaat in bad.
Nadat hij nieuwe kleren van de bewoners van het huis heeft
uitgezocht en op de bank is gaan zitten word er aangebeld. Het is
een Duitse officieer die hem vraagt of hij de eigenaar is. De man
zegt ja, en verschaft het Duitse leger onderdak in "zijn" huis. Het
stadje is inmiddels weer Duits grondgebied.
Na verloop van tijd komen de echte eigenaren van het huis terug. Hij
schiet de man neer en wurgt de vrouw.
In het huis is een kamer die op slot zit, en hij heeft nimmer de
moeite gedaan het open te breken. Als hij op een middag thuiskomt
staat de deur open. Hij ziet daar een zeer oude man van 96 jaar die
daar al heel lang zit. Hij heeft daar een hele kamer vol met
aquariums met tropische vissen erin. De soldaat besluit de man met
rust te laten.
De volgende dag komt de officieer thuis met het bericht dat de
Russen de stad bijna veroverd hebben. De soldaat neemt de Duitser
gevangen in de kelder en gaat in zijn Russische uniform naar de
Russen toe. Zij gaan met z'n allen naar het huis toe en vermoorden
de officier. Ook vernielen zij het hele huis. Ze hebben ook de oude
man en zijn vissen vermoord.

Verwachtingen

Dit boek heeft natuurlijk niet erg veel bladzijden, maar is toch niveau 5. Hierdoor had ik het boek hoog ingeschat, omdat korte verhalen meestal een diepere betekenis hebben. Meneer Kroon raadde dit boek aan voor mensen met tijdnood.

Thematiek

Verschil tussen schijn en werkelijkheid

Motieven

Het anders voordoen van de ik-persoon, de wisselingen tussen schijn en werkelijkheid. Ook komen ‘vissen’ vaak terug. Ook komt de rust van het huis vaak naar voren.

Schrijfstijl

De schrijfstijl is redelijk eenvoudig. Het verhaal is op een duidelijke manier opgebouwd en de taal  is goed te begrijpen. Er zitten wel dieper liggende betekenissen in die je even moet zien voordat je ze door hebt. Het verhaal is geschreven vanuit een ik-persoon die erg makkelijk en laks denkt over alles. Er komen erg veel metaforen voor in het verhaal. Het boek is verder enorm realistisch geschreven doordat er veel waarnemingen en details gegeven worden. Dit is een van de metaforen:

‘Maar toen ik op de bovengang was gekomen, zag ik een lichtschijnsel. En dat lichtschijnsel kwam uit de kamer die altijd gesloten was geweest. Toen wist ik plotseling dat ik toch aldoor met een dolk in mijn buik had rondgelopen en die dolk werd nu loodrecht omhooggestoken in mijn hart. Mijn bloed verliet zijn gebruikelijke banen en kolkte rond als in een ton.’

Dit gaat over het moment dat ziet dat de gesloten kamer uit zichzelf open is gegaan. Het moment dat die kamer opengaat is het moment dat het ‘behouden’ huis zijn ondergang tegemoet gaat. De vissen zijn ook een weerspiegeling van de ik-persoon.

Personages

Er zijn in het verhaal maar twee personages die erg belangrijk zijn. Een daarvan is de ik-persoon, een soldaat die zich niet thuis voelt bij de partisanen. Hij zoekt in het ‘behouden huis’ rust en een nieuw, imaginair, leven. We komen weinig over hem te weten, alleen zijn karakter komt duidelijk naar voren. De dove oude man in de aquarium kamer is een weerspiegeling van de jonge soldaat, de ik-persoon. Ook van hem kom je niet veel te weten. Hij is een parallelfiguur.

Tijd

Het verhaal duurt enkele dagen en de tijd wordt niet duidelijk gegeven. Het is in ieder geval in een oorlog met de Duitsers en de geallieerden, dit moet dus ongeveer het einde van de Tweede Wereldoorlog zijn.

Eindoordeel

 

Het boek heeft me enorm verrast. Ik heb het in een uur uitgelezen zonder pauzes omdat het verhaal me enorm meesleurde. Aan het begin is het allemaal onduidelijk wat er gaat gebeuren in dat huis, en waar het verhaal naartoe gaat. Wat is het mysterie van de gesloten kamer? Wat heeft die kamer met het verhaal te maken, en wat hebben de katten met het verhaal te maken?

‘Zijn staart rees langzaam omhoog toen hij op alle vier poten stond en hij sloop naar de deur van de kamer die nog niet open was geweest. Hij mauwde en stootte met zijn kop tegen de deurpost. Ik liet mij vallen op handen en voeten om te kijken of er een kier was boven de drempel. Er was wel een kier, maar ik kon niets ruiken van wat de kater rook. Ik bleef bij hem op de grond liggen en aaide hem over z’n rug. ‘Het is niets,’ zei ik, ‘en als het iets is, wij kunnen er toch niet in.’ (blz 20)

Het lijkt net of de ik-persoon geeneen wilt weten wat er in die kamer is. Achteraf komt er ook uit dat de gesloten kamer het ‘behouden huis’ in het klein is. De oude man in de kamer is ook een mysterie.

Het verhaal is ook een beetje luguber. Het is daardoor ongelofelijk en spannend om te lezen. De aparte wending met de inval in het Behouden huis van de collega’s van de ik-persoon geeft het verhaal een heel ander einde. Mensen worden vermoord op de ernstigste wijzen en het huis wordt helemaal gesloopt, zonder enige zinnige redenen. Het einde is dan ook best schokkend:

‘Ze hadden hem opgehangen aan de plataan en op zijn buik hadden ze het papier vastgespeld dat ik voor hem had beschreven: Deutschland kaputt. Jetzt kommen die Sowjets. Nie mehr Heil Hitler sagen. Sonst machen die Russen Sie tot und fressen Ihre Fische auf. Aan een andere afgeknotte tak hing de kolonel, het naakte lijf van de vrouw tegen hem aangebonden. Zij hadden hem opgeknoopt met een pianosnaar die zich ingesneden had tot zijn wervelkolom.’

Bronnen

 
https://sites.google.com/a/nedcamp.nl/leerlingen/leesdossier/verwerkingsopdrachten/klas-5/6-leesverslag-algemeen

http://bicat.bibliotheekmaasland.nl/iconen.html